Instytut Jacka Kaczmarskiego

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/zegar/

"O honor – skroń kuloodporna".

2. https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Samob%C3%B3jstwo

"Samobójstwo – celowe odebranie sobie życia. Samobójstwo było w wielu społeczeństwach traktowane jako jedyne honorowe rozwiązanie stawiane przed jednostką, która naruszyła pewne normy społeczne. Częste metody to powieszenie się, otrucie się pestycydami oraz wykorzystanie broni palnej".

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/przepowiednia-jana-chrzciciela/

"Breugel w przebraniu sukiennika"

2. https://www.wikiwand.com/pl/Kazanie_św._Jana_Chrzciciela

"Obraz był inspiracją dla utworu Jacka Kaczmarskiego „Przepowiednia Jana Chrzciciela” jako opis czasów niepokoju i nieprzewidywalnych przemian."

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Bolesław_Prus

Bolesław Prus, właściwie Aleksander Głowacki herbu Prus [...]

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/zakopywanie-glowy/

,,Głowę (...) i Karola, Dantona"

2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Georges_Danton

,,Georges Jacques Danton (...) – jeden z organizatorów i przywódców rewolucji francuskiej 1789, w latach 1789–1790 adwokat, znakomity mówca, członek Konwentu (...) Miał dwa przydomki: zwolennicy nazywali go „tytanem rewolucji”, a przeciwnicy „szlachetnym dzikusem”."

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/jalta/

„Precz wysiedlono stąd Tatarów”

2. https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Wysiedlenie_Tatar%C3%B3w_krymskich_w_1944_roku

„ Wysiedlenie Tatarów krymskich w 1944 roku (krym.tat. Sürgünlik, wygnanie) – wielka stalinowska akcja deportacyjna, zorganizowana w maju 1944 roku na Krymie. Miała być zbiorową karą dla narodu za współpracę Tatarów krymskich z Niemcami w czasie II wojny światowej.”

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/ikar/

" Ikar "

2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Ikar

"Ikar (gr. Ἴκαρος Íkaros, łac. Icarus) – w mitologii greckiej syn Dedala i Naukrate, niewolnicy władcy Krety – Minosa. Dedal, ojciec Ikara, był ateńskim kowalem. Mimo że należał do najwybitniejszych rzemieślników i wynalazców, jego uczeń Talos prześcignął go w sztuce – zazdrosny Dedal zabił go więc, po czym uciekł z Aten na rządzoną przez Minosa Kretę. Tam na życzenie króla wybudował Labirynt, budowlę mającą być siedzibą Minotaura, potwora o kształcie pół człowieka, pół byka, spłodzonego przez żonę Minosa Pazyfae i byka – była to kara zesłana na władcę przez Posejdona."

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/barykada-smierc-baczynskiego/

Śmierć niezawodną w mgnieniu oka

2. https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Powstanie_warszawskie

Powstanie warszawskie[a] (1 sierpnia – 3 października 1944[b]) – wystąpienie zbrojne przeciwko okupującym Warszawę wojskom niemieckim, zorganizowane przez Armię Krajową w ramach akcji „Burza”[1], połączone z ujawnieniem się i oficjalną działalnością najwyższych struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Największa operacja militarna Armii Krajowej[2].

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/kniazia-jaremy-nawrocenie/

Doczekają koroniarze Wiśniowieckich na swym tronie!

2. https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Traktat_wersalski

Michał Tomasz Wiśniowiecki herbu Korybut, znany we współczesnej historiografii jako Michał Korybut Wiśniowiecki (ur. 31 maja 1640 w Białym Kamieniu, zm. 10 listopada 1673 we Lwowie) – król Polski i wielki książę litewski w latach 1669–1673 jako Michał

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/pan-wolodyjowski/

"Jak Basi rzekł, tak powie Bogu Pan Michał swoje credo: Nic to!"

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/limeryki-o-narodach/

"Ów nie pił wódki"

2. https://pl.m.wikipedia.org/wiki/W%C3%B3dka

Surowcami do produkcji wódek są produkty pochodzenia rolniczego, tradycyjnie zboża lub ziemniaki.

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/epitafium-dla-wlodzimierza-wysockiego/

To moja droga z piekła do piekła, W dół na złamanie karku gnam! Nikt mnie nie trzyma, nikt nie prześwietla, Nie zrywa mostów, nie stawia bram! Po grani! Po grani! Nad przepaścią bez łańcuchów, bez wahania! Tu na trzeźwo diabli wezmą, Zdradzi mnie rozsądek – drań, W wilczy dół wspomnienia zmienią Ostrą grań! Po grani! Po grani! Po grani! Tu mi drogi nie zastąpią pokonani! Tylko łapią mnie za nogi, Krzyczą – nie idź! Krzyczą – stań! Ci, co w pół stanęli drogi I zębami, pazurami kruszą grań! To moja droga z piekła do piekła, W przepaść na łeb na szyję skok! Boskiej Komedii nowy przekład I w pierwszy krąg piekła mój pierwszy krok! Tu do mnie! Tu do mnie! Ruda chwyta mnie dziewczyna swymi dłońmi I do końskiej grzywy wiąże, Szarpię grzywę – rumak rży! Ona – Co ci jest mój książę? – Szepce mi… Do piekła! Do piekła! Do piekła! Nie mam czasu na przejażdżki, wiedźmo wściekła! – Nie wiesz ty, co cię tam czeka – Mówi sine tocząc łzy. – Piekło też jest dla człowieka! Nie strasz, nie kuś i odchodząc zabierz sny! To moja droga z piekła do piekła, Wokół postaci bladych tłok; Koń mnie nad nimi unosi z lekka I w drugi krąg kieruje krok! Zesłani! Zesłani! Naznaczeni, potępieni i sprzedani! Co robicie w piekła sztolniach Brodząc w błocie, depcąc lód? Czy śmierć daje ludzi wolnych Znów pod knut?! – To nie tak! To nie tak! To nie tak! Nie użalaj się nad nami – tyś poeta! Myśmy raju znieść nie mogli, Tu nasz żywioł, tu nasz dom! Tu nie wejdą ludzie podli, Tutaj żaden nas nie zdziesiątkuje grom! – Pani bagien, mokradeł i śnieżnych pól, Rozpal w łaźni kamienie na biel! Z ciał rozgrzanych niech się wytopi ból, Tatuaże weźmiemy na cel! Bo na sercu, po lewej – tam Stalin drży, Pot zalewa mu oczy i wąs! Jego profil specjalnie tam kłuli my Żeby słyszał jak serca się rwą! To moja droga z piekła do piekła, Lampy naftowe wabią wzrok – Podmiejska chata, mała izdebka I w trzeci krąg kolejny krok. – Wchodź śmiało! Wchodź śmiało! Nie wiem jak ci trafić tutaj się udało! Ot, jak raz – samowar kipi, Pij herbatę synu, pij! Samogonu z nami wypij! Zdrowy żyj! Nam znośnie! Nam znośnie! Nam znośnie! Tak żyjemy niewidocznie i bezgłośnie… Pożyjemy i pomrzemy – Nie usłyszy o nas świat, A po śmierci wypijemy Za przeżytych w dobrej wierze parę lat! To moja droga z piekła do piekła, Miasto, a w mieście przy bloku blok; Wciągam powietrze i chwiejny z lekka Już w czwarty krąg kieruję krok! Do cyrku! Do cyrku! Do kina! Telewizor włączyć – bajka się zaczyna! Mama w sklepie, tata w barze, Syn z pepeszy tnie aż gra! Na pionierskiej chuście marzeń Gwiazdę ma! Na mecze! Na mecze! Na wiece! Swoje znać, nie rzucać w oczy się bezpiece! Sąsiad – owszem, wypić można, Lecz to sąsiad, brat – to brat. Jak świat światem do ostrożnych Zwykł należeć i uśmiechać się ten świat! To moja droga z piekła do piekła, Na scenie Hamlet, skłuty bok, Z którego właśnie krew wyciekła – To w piąty krąg kolejny krok! O Matko! O Matko! Jakże mogłaś jemu sprzedać się tak łatwo! Wszak on męża twego zabił, Zgładzi mnie, splugawi tron, Zniszczy Danię, lud ograbi – Bijcie w dzwon! Na trwogę! Na trwogę! Na trwogę! Nie wybieraj między żądzą swą a Bogiem! Póki czas naprawić błędy Matko, nie rób tego – stój! Cenzor z dziewiątego rzędu: – Nie, w tej formie to nie może wcale pójść! To moja droga z piekła do piekła, Wódka i piwo, koniak, grog – Najlepszych z nas ostatnia Mekka I w szósty krąg kolejny krok! Na górze! Na górze! Na górze! Chciałoby się żyć najpełniej i najdłużej! O to warto się postarać, To jest nałóg, zrozum to! Tam się żyje jak za cara I ot co! Na dole, na dole, na dole Szklanka wódki i razowy chleb na stole. I my wszyscy tam i tutaj Tłum rozdartych dusz na pół, Po huśtawce mdłość i smutek Choćbyś nawet co dzień walił głową w stół! To moja droga z piekła do piekła, Z wolna zapada nade mną mrok, Więc biesów szpaler szlak mi oświetla, Bo w siódmy krąg kieruję krok! Tam milczą i siedzą, I na moją twarz nie spojrzą – wszystko wiedzą! Siedzą, ale nie gadają – Mętny wzrok spod powiek lśni; Żują coś, bo im wypadły Dawno kły! Więc stoję! Więc stoję! Więc stoję! A przed nimi leży w teczce życie moje! Nie czytają, nie pytają – Milczą, siedzą – kaszle ktoś, A za oknem werble grają – Znów parada, święto albo jeszcze coś… I pojąłem co chcą ze mną zrobić tu! I za gardło porywa mnie strach! Koń mój zniknął, a wy, siedmiu kręgów tłum, Macie w uszach i w oczach piach! Po mnie nikt nie wyciągnie okrutnych rąk, Mnie nie będą katować i strzyc! Dla mnie mają tu jeszcze ósmy krąg! Ósmy krąg, w którym nie ma już nic. Pamiętajcie wy o mnie co sił, co sił! Choć przemknąłem przed wami jak cień! Palcie w łaźni, aż kamień się zmieni w pył – Przecież wrócę, gdy zacznie się dzień! Jacek Kaczmarski 1980

2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Epitafium_dla_W%C5%82odzimierza_Wysockiego

Utwór zawiera bardzo liczne aluzje, z których zapewne nie wszystkie zostały zidentyfikowane. Osiem strof czterowersowych zaczyna się od słów „To moja droga z piekła do piekła”, stanowiących trawestację „priwiezli iz Sibiri w Sibir” z Bańki po biełomu Włodzimierza Wysockiego[1]. Siedem spośród tych strof kończy się słowami „i w n-ty krąg kolejny krok” (z drobnymi odmianami, dla n od 1 do 7), co stanowi nawiązanie do Boskiej komedii Dantego (w czwartej strofie padają nawet słowa „To (...) Boskiej Komedii nowy przekład”, ale jest to przesada poetycka). Inne aluzje są dużo mniej czytelne. „Ruda dziewczyna” z piątej i szóstej strofy może być postacią z Szału uniesień Władysława Podkowińskiego, Hellą z Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa[2] lub połączeniem ich obu. Tożsamość „Pani bagien, mokradeł i śnieżnych pól” ze strofy dziesiątej nie jest jasna. Między strofą siedemnastą a dziewiętnastą opisywana jest największa rola aktorska Wysockiego – w Hamlecie jako bohatera tytułowego; wyraźnie zasugerowane są słynne słowa „Dania jest więzieniem”[2]. W dalszym ciągu widoczne są też nawiązania do twórczości Fiodora Dostojewskiego; Jacek Kaczmarski wspominał w tym kontekście o Bachtinowskiej koncepcji wędrówki[1].

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/manewry/

"Wszak to manewry tylko są, Na wzgórzach lornet błyszczą szkła, Wszystko jest strategiczną grą, W której brać udział muszę ja! Kolega pyta raz po raz: – Co będzie, jeśli trafią nas? Odpowiedź jedna musi być: – Po prostu nie będziemy żyć!"

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/ach-moi-dostojnicy/

Dziś wszystkim – jutro nikim! Te pudry i pieprzyki Zmiatane jednym gestem! Polityka imperium To walka o liberie, Lecz ja – ponad nią jestem!

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/przypowiesc-o-slepcach/

"Cóż z groźnych przeczuć? Pójdę tam, gdzie ślepiec poprowadzi!" "A każdy swoje ciało ma i swoją w ciele ciemność!"

2. https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Alepcy

"Tak więc znaczenie obrazu, zgodne z ewangeliczną przypowieścią mówi, że: Ludzie, którzy prowadzeni są przez zaślepionych przywódców zawsze źle skończą. "

3. Uzasadnienie związane z wiedzą ogólną: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Wyd. Pallottinum, Poznań 2007, Strony: 1306.

"Zostawcie ich! To są ślepi przewodnicy ślepych. Jeśli zaś ślepy ślepego prowadzi, obaj w dół wpadną."

Źródła przekonujące o poprawności odpowiedzi:

1. https://www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/mistrz-hieronimus-van-aeken-z-hertogenbosch-zwany-boschem/

"(wg obrazów H. Boscha) A ja dosiadam świni! I diabłów sto mnie goni! Wy, sobą zajęci, odwróćcie się byście widzieli!"